InDivX'i Eleştirmek

Yazıya InDivX'i anlatarak başlayayım;

Bundan 1,5 sene kadar önce kurucusu, "üye olmazsan link göstermem, tıklatmazsan link göstermem, okşatmazsan link göstermem" tarzı forumlara lanet edip, sabit bir sayfadan elinden geldiğince link dağıtımı yapmayı planlamış, başlarda hatta "irfree"den bihaberler için ve de irfree'nin o saçma reklamlarından sıkılmışlar için doğrudan onların linklerini kopyalamış... Arkasından prisonbreaktr'den feyz almış ve madem öyle çevirileri de birileri yapsın diye düşünmüş. Sadece bir link atmış "Çeviri Takımları kurulacaktır" şeklinde ve gelen gelmiş...

İşin çıkış noktası aşırı basit ancak altmetinleri çok daha geniş, DivXForever, Yedincigemi.com gibi siteler etkinliklerini yitirip, birisi ed2k arama motoru diğeri de Sinema sitesi hüviyetine girince, DivXPlanet tam anlamıyla altyazı dünyasında tek başına kalmış. Tabii Prison Break, Heroes, Lost gibi dizileri de çevirmenine hibe etmek gibi bir ahlakları var. Yani adamlar bir anda rakipsiz kalmış, site de, çevirmen de... Tabii böyle rekabetin olmadığı noktada o "rakipsiz" çevirmeni kamçılayacak hiçbir şey yok. Adam kafasına göre altyazıyı çıkarmaya başlamış. Bazen aynı gün ama akşam, bazen ertesi gün, bazen öbür gün...

InDivX başlarda inanılmaz derecede amatör bir şekilde, sade ve sadece altyazıyı gününde çıkarabilmeyi başarıyordu. Fakat altyazılar Allahlıktı yani. Senkron düzenlemesi desen hak getire, anlam hataları hırla... Ancak bir anda tepki oylarını etrafında topladı. "DP'dekiler 2 gün sonra çıkarıyordu, siz anında çıkardınız" gibisinden hayran toplamaya başladı. Tabii bu da bizimkileri iyice kamçıladı. Ne yaptıklarının farkında olmadan giriştikleri bu işte boylarından kat kat büyük sitelerin gözle görünür oranda hitlerini çaldılar.

Bu durum sanırım kimseyi hoşnut etmedi. Öncelikle çevirmenin zoruna gider ne yalan söyleyeyim. İşini bilmeden yapan bir adamın sırf yapmış olmak için sizin çevirdiğiniz bir filme-diziye çeviri yapması ve yine işini bilmeyen adamlar tarafından takdir görmesi. Dediğim gibi, InDivX boyundan büyük işlere kalkışmış gibi oldu...

Gelelim, benim InDivX ile tanışmama... Bir Heroes çevirisi geçmişti elime, inanılmaz hatalarla doluydu. Girdim siteye eleştiri yazdım yorum olarak, arkasından çeviri takımları kurulacak yazısını gördüm. O sırada ben bir South Park bölümü (ilk çeviridir, faciadır) iki de Simpsons bölümü çevirmiştim. Hem işi bilen varsa şunlardan tekniği vs. öğreneyim dedim. Uzunca bir müddet takım çevirilerine karışmadım, geriden izledim... Daha sonra kendi içinde yaşadığı fırtınalardan sonra takım çevirilerine bulaşmaya başladım.

Şimdi "ben yaptım, oldu" diye demiyorum, fakat benim etkin olmaya başladığım dönemlerde, alttan da iyi çevirmenler çıkmaya başladı, CHaleY, Cönk, Manrique, Istar vs. gibi. bluemaniac gibi eskiler işin tekniğini iyice öğrendi ve hafiften etkin olmaya başladılar. Aynı şekilde Valentine vs. gibi çevirmenler de eleştirilerden feyz almasını bilip kendilerini geliştirdiler. Ortaya o eski "Kötü Çevirmenler" topluluğundan ayrı olarak "Vasat ile İyi" arası bir çevirmen güruhu çıktı. Fakat bu çevirmen güruhunu yine diğerlerinden ayıran "Takım" bilincini iyice hafızalarına yerleştirmeleri. Bireysel düşünüp, dizi-film vs. parselleyelim dememeleri... Ego yapmamaları. Gerçi bir ego dürtüsü olmasa, özellikle bizim halkımız gibi sömürgen bir halka neden böyle hizmet edesin, çoktan bıkmış "Allahınızdan bulun" deyip kaçmış olurdu herkes ama ortada bir Takım Egosu ve de dostluk oluşmaya başladı.

InDivX'in en büyük avantajıdır işte. Daha birbirimizi yeni tanımaya başladığımızda birkaç buluşma düzenledik. Çabuk kaynaştık. Çeviri sadece "arkadaşlar arasında yapılan küçük bir aktivite" gibi oldu.

Gel zaman git zaman derken bugünlere geldik.

Altyazı camiası içinde sanırım üretken olarak nitelendirilebilen 3 site var şuan. DP-Yedincigemi-InDivX. Turkcealtyazı veya DivXForever'ı saymıyorum. Çünkü Turkcealtyazı'yı da DivXForever'ı da DP'de çevirmenlik yapan insanlar parsellemiş. Yani şöyle söyleyeyim, Emre Bekman bir çeviri yapacağı zaman Turkcealtyazı'da da duyuru veriyor, ancak çevirinin içine www.divxplanet.com yazıyor. Altyazısını öncelikli olarak DP'de paylaştırıyor. TurkceAltyazı'nın da sözümona yöneticileri, başarılı bir yöneticilik yaptıklarını sanıyorlar. (Şimdi değişti gerçi o durum) Aynı şey DivXForever için de geçerli.

Üretken olan 3 site içerisinde sanırım tek şamaroğlanı da InDivX... Yedincigemi gördüğüm kadarıyla eleştirilemiyor çünkü eleştirilecek bir yanları yok. Kendi çabalarıyla çalışıyorlar ve bir iş yaparlarsa, yaptıkları işin en iyisini yapıyorlar çeviri olarak. DivXPlanet ise eleştiri kabul etmiyor diyebilirim... Çünkü siz pohpohlarsanız aylarca-yıllarca, adam yaptığı işin en iyisini yaptığını sanmak gibi bir yanılgıya düşüyor...

Şöyle örneklemelerle anlatayım; (Çevirmen ismi kesinlikle vermeyeceğim, anlayan anlar)

Bir popüler bir çevirmenimiz, popüler bir diziyi çevirmekle meşgul. Aynı diziye başka bir güruh da çeviri yapıyor. O diğer güruh öğlen 1 sularında çeviriyi eklemiş olurken ve de çeviri kusursuzken, diğer gruptaki çevirmen akşam 7 sularında çeviriyi ekliyor ve kalite olarak diğerine eşit düzeyde oluyor. Fakat kendi içlerinde şöyle yorumlar görmek mümkün;

"Yok böyle bir hız ellerine sağlık XXX"

Adam mı seçiyorsunuz? Dalga mı geçiyorsunuz? Bunun neresi hız, diğer adam kafadan 6 saat fark atmış?

Mesela çok yakın zamanda bir arkadaşım bir filmi çevirmeye başkoymuş. Yanına da partner aramış ve ben de ona katıldım. Kendime ait olan bölümü çevirdim, verdim. Bu arada diğer çeviriye bir göz atayım dedim. O çeviriyi 3 kişilik bir grup yapmıştı DP'de ve birisi çok popüler bir çevirmen, diğeri ADG öbürü de ADG'nin arkadaşı kontenjanına giriyordu.

O çeviriyi burada veya başka bir yerde ifşa etmeyeceğim ama 3 kişi toplandınız, bunu mu çıkardınız? demekle yetiniyorum. Üzerime düşeni yaptım, gittim Turkcealtyazi.org'da çeviriyi raporladım. Çeviri kırmızı yapıldı, yöneticinin bana söylediğine göre çevirmeni "hatanın da yağını çıkarmışsınız" demiş...

O çevirmen buna darıldı üzüldüyse, bence çeviri yaptığı mevcut sitenin politikasına bir göz atsın. Orphan filmine yaptığımız çeviri o hataların daha naiflerinden dolayı Vasatın Altı olarak işaretlenmişti. Demek ki durum bundan ibaret. Üstelik o rapor ilk 150 satırı içeriyordu, devamını yazmadım dahi, film boyunca yanlış çeviriler gidiyordu...

Şimdi bu yazdığım şey, karşılıklı hata dökmelere neden olacak bir şey. Bir insanda hata arayacaksanız bulursunuz. Nitekim daha önce bunu çok tecrübe ettik. Terminator Salvation filmine bir çeviri yapmıştım. Yaklaşık 6 saatte tamamlandı çeviri. Final dönemimdi ve tekrardan üstünden geçecek ne de kontrol edecek zamanım vardı. İçine yazdım, hatalarım olmuşsa affedin şeklinde. Nitekim çevremdeki kişiler beğendi, pek de üstüne düşmedim. Fakat Turkcealtyazı'daki Nocty ile tatsızlığın da ötesinde şeyler yaşadık. O arkadaş TA'da yöneticiydi ve de aynı zamanda Terminator Salvation'a çeviri duyurusu vermiş. Benim çevirim vasat altı işaretlenmiş. Benim tüm bu olanlardan dahi haberim yok. Sitemiz içinden bir arkadaş da "Neden böyle yaptınız?" gibi bir yazı eklemiş oraya. Arkasından çeviri hataları dökmüşler... Ben bunu asla yapmam, niye yapmam onu anlatayım;

Çeviri biçimleri içinde binlerce olasılık saklar. Bazı noktalarda çevirmenlerin onlarca tercihi olabilir. Tabii hangisini tercih edeceği, çevirmenin aldığı eğitim-kültür düzeyi-yetiştirilme tarzı-değer yargısı vs. vs. yüzlerce nedene bağlı olarak değişebilir. İşte bizim orada yaşadığımız buydu. Consent Form'u ben Anlaşma olarak çevirmiştim, çünkü adam vücudunu bağışlama karşısında bir şey istiyordu. Nocty ise bunun Rıza Formu olacağı konusunda diretti.

Eğer Tıpla uğraşıyorsanız, sizin için o kağıtların bir ismi, bir anlamı vardır. Ancak eğer halktan birisiyseniz ve birileri sizden bir şeyler karşılığında bir kağıdı doldurmanızı istiyorsa, o sizin için sadece kağıttır ve anlaşmadır. Biz bu konuda onunla bir türlü anlaşamadık, "Yahu sil gitsin altyazıyı" dedim... Çünkü adım gibi biliyorum, benim çevirimin orada durması, Nocty'yi rahatsız edecek, ancak altyazıya verdiği notu da değiştirmeyecek. Daha sonra anca bu şekilde anlaşabildik;

Sonuç; ben aynı altyazıyı beklettim. DVD'si çıkınca da beklettim. Nocty gerekli hiti yaptı, çevirisine onlarca senkron yapıldı ve ben aynı altyazıyı DVD-Riplere uyarlayıp altyazı sitelerine ekledim. Her üç sitede de İYİ olarak nitelendirildi.

Ancak bizim orada yaptığımız, benim Nocty'de hata aramam, onun bende hata araması, hatanın yağını çıkarmak olarak nitelendirilebilirdi. Ancak buradaki, popüler çevirmen arkadaşımızın ve ADG üyemizin çevirisi, hatanın yağını çıkarmak değil, başlı başına hatalar güruhuydu... Şöyle ki;

İngilizce Metin;
Maestro doesn't instant checkout.
I like the park-and-go.

Arkadaşların çevirisi;
Maestro'da çabuk çıkış yok.
Ben halka açık parkı seviyorum.

Olması gereken;
Maestro'da merkezi kilit yok.
Ben park edip giden tiplerdenim.

Not: Maestro otomobil markasıdır. Diyalog öyle gelişmektedir... Sıradan kişinin fark etmesi zor ama çevirmen bunu fark edemiyorsa ortada yanlış bir şeyler vardır.

Bir diğeri;

İngilizce metin;
We can always use that room
with the ice machine.

Arkadaşların çevirisi;
Odayı her zaman buz makinesiyle
birlikte kullanabiliriz.

Olması gereken;
Şu buz makinesinin olduğu
odayı her daim kullanabiliriz.

Not: Çiftimiz sevişmek üzere otel odasına çekilmek istiyorlar fakat adam bir türlü kapıyı açamıyor, kadın da "Ya boş ver gel şu buz makinesinin olduğu odada işimizi görelim" diyor...

Her neyse, bu olayda da popüler çevirmenin çevirisi Turkcealtyazı'dan vasatın altı yapılıp silindi, ADG olan üye artık ADG değil... Bilmiyorum bu çeviriden dolayı mı ama insaf!

InDivX'e gelince ultra-megalaşan Altyazı ve Biçim Kuralları, çeviri kalite ölçütleri, bir popüler çevirmene gelince bu kadar kırılgan mı oluyor? İnsanlara karşı yaptıkları bu ikiyüzlülüğü nasıl ve ne şekilde örtecekler? Çünkü aynı çevirmenin bir başka çevirisine rapor atmıştım ne bana geri dönüş yapıldı ne de çevirmene sanırım ki, aynı hatalar kabak gibi hala orada duruyor. Ne de olsa alternatifi yok... İlla ki çevirmeniz gerekiyor bazılarına hatalarını gösterebilmek için.

Bu durumda, DivXPlanet'e üç tane çözüm yolu öneriyorum;

1. Yedincigemi ile olan ahit gibi, bizden-InDivX'ten altyazı almayın. (Tercihimdir)
2. Altyazılarımıza geçer oyu vermek zorunuza gidecekse, onaysız bırakın. (Bu da olur)
3. Adaletli olun. (O biraz kasar)

Ekşi Sözlük, değer verdiğim ve bazı konularda eleştirini önemsediğim bir sitedir. (Nitekim troll yuvası oldu artık ama) Oradaki eleştirilere de tek tek yanıt vermek istiyorum;

http://sozluk.sourtimes.org/show.asp?id=14562893

ve

http://sozluk.sourtimes.org/show.asp?id=14621093

Sathaner'i çoğu DivX forumunda görüyorum, Volcano sanırım zaten çevirmen. İkisi de takdir ederler ki çevirmenler sadece zevk aldıkları-beğendikleri yapımları çevirmek isterler. Sırf çeviri olsun diye 1950lerin filmini çevirmek veya kimsenin yüz vermediği bir diziyi-filmi çevirmek kasar. Neden kasar? Çünkü hem dili ağırdır, araştırma ister, hem de o kadar da eğlenceli değildir. Eğlenceli olsa popüler olurdu ve çevirmenleri de olurdu zaten değil mi?

http://sozluk.sourtimes.org/show.asp?id=15161841

Alıyoruz o yolu arkadaşım. Sen o entry'i yazdığında, InDivX.Net, 3 aylık bebekti daha.

http://sozluk.sourtimes.org/show.asp?id=15169033

Aynı şekilde, yazımın başına dönüyor, daha InDivX o sıralarda çocuktu...

http://sozluk.sourtimes.org/show.asp?id=15192586

Yine yazımın başı. Ancak "başka sitelerden çalma" denemez. Sharebus.com diye bir site vardır ya da divxm.com, arkadaşımız sanıyor mu ki oradaki her üye doğrudan tüm linkleri upload etmiş? Kendileri tek tek arıyor tarıyor bir istek olduğunda, başkalarının linklerini dağıtıyor. Zaten InDivX.ORG'un şuanki yapısını incelerse aynı arkadaşımız, tüm linklerin sonunda .indivx.org.part1 vs. gibi görecek... İyi ki çalmışız da iyi ki bu aşamaya gelmişiz...

(bkz: Çalmak, bkz: Alıntı yapmak)

http://sozluk.sourtimes.org/show.asp?id=15192718

Yine ama yine yazımın başı ve (bkz: Amatörlük)

http://sozluk.sourtimes.org/show.asp?id=15394282

Ah şu sıralarda bir altyazımızla izlesen; hatta dur sana bir hikaye anlatayım, Heroes'i öğlen 12 gibi çıkarıyorum ben ve DP artık dayanamadı, çevirmenine hibe etmesine rağmen altyazıyı sitelerine aldı. Onay veremeden silmek zorunda kaldı... Yaklaşık 8 saat fark ve de eşit kalite...

http://sozluk.sourtimes.org/show.asp?id=15988176

Senin DP yavşağı olduğun çok açık, DivXPlanet başlığındaki yazılarından anlaşılabilir. Zaten senin cevabını iki altındaki arkadaş vermiş. Arkadaşın entrysi de Zamanın Ötesine gönderilmiş, tey yavrum tey...

Zerothh da zaten çevirmen... Onu da pas geçelim;

http://sozluk.sourtimes.org/show.asp?id=17059396

Bunun cevabını da altındaki arkadaş vermiş.


http://sozluk.sourtimes.org/show.asp?id=15492926

Bunu sona sakladım. Biz hiçbir siteye kendimiz yüklemedik altyazımızı. Turkcealtyazı da aldığında defalarca "silin silin silin" dedik. Silmediler. Dostlarımızın-arkadaşlarımızın kalbini kırdık hatta bu uğurda. Daha sonra yaşanan bir fırtınadan dolayı tek tek silindi altyazılar. Reklam yapmak gibi bir kaygı yoktu anlayacağın. Zaten InDivX.NET sade ve sadece Google'dan besleniyor. DP'de veya TA'da çıkan altyazıdan dolayı hit almamız veya takipçi almamız mümkün değil. Yukarıda anlattığım gibi özellikle DP'de zaten bir önyargı var çevirilerimize karşı. Adam benim çevirime vasat altı diyor, neden takipçim olsun? Ancak bende olan materyalin aynısının TA'da ya da DP'de olması bana nasıl hit kaybettirir farkındasındır sanırım? Şuan için TA ya da DP ile arama motoru bazında kapışmamız mümkün değil...

Baştan beridir istediğim bu; ALTYAZILARIMIZI RIZAMIZ DIŞINDA ALMAMALARI!

DivXPlanet saygı duyduğum bir oluşum, sevgide mecburiyet yoktur fakat saygıda vardır. Bu sebepten hem DivXForever, hem Yedincigemi, hem Turkcealtyazı hem de DivXPlanet benim gözümde çok onurlu bir iş yapmaktadır. Takdir edeceğim zaman ederim, zaten elimden geldiğimce paylaşımlarda bulundum kendileriyle. Turkcealtyazı'nın Moon ve In the Electric Mist aktivitelerine katıldım, DP'nin Merlin ve Land of Lost aktivitelerine katıldım, filmler hakkında yorumlarımı paylaştım. NeOttoman ile bizzat konuşmuşluğum vardır ve "abi" derim. Saygıda kusur edilemez bu konuda ancak bu altyazı değerlendirme konusunda yapılanlar "Sevgi" bazında benden çok şey aldı...

Şuan için sevebildiğim iki oluşum var, InDivX ve Yedincigemi... Diğer oluşumlarda tek tek insan bazında baktığımda DP'de Pirpir (yazı tarzı çok hoşuma gidiyor) ve NeOttoman başta olmak üzere kişi bazında insanları seviyorum, aynı şekil TA için de geçerli Marvel, AlaZi gibi arkadaşlar sevgime nail... Ancak bir laf vardır ya, "Tek bir Türk Dünya'ye bedeldir, topluluk olarak Türkler Dünya'ya kederdir" diye, bu iki oluşuma da topluluk olarak baktığımda çok zayıflar...